Obecnie zwiększa się wiedza naszego społeczeństwa odnośnie chorób. Posiadamy już wiedzę, jak je diagnozować i leczyć, jednak zanim do tego dojdzie, to właśnie nas samych coś musi zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza. Tak jest z każdą partią ciała, w tym kręgosłupem. Jest on narażony, m.in. na zwyrodnienie i związaną z nią dyskopatię. Niestety, oprócz tym bardziej znanych nam chorób są także te nietypowe problemy z kręgosłupem. A co warto o nich wiedzieć?
Czym są choroby kręgosłupa?
Kręgosłup to element szkieletu, na którym powierza się ciało człowieka, uwzględniając w tym mięśnie oraz organy wewnętrzne. Składa się on z 33-34 kręgów, które są podzielone na odcinki. Zalicza się do nich:
- odcinek szyjny kręgosłupa – zbudowany z 7 kręgów, z czego pierwszy podtrzymuje czaszkę, a drugi umożliwia poruszanie głową,
- odcinek piersiowy kręgosłupa – zbudowany z 12 kręgów, które podtrzymują klatkę piersiową, chronią narządy i zapewniają stabilność postawy,
- odcinek lędźwiowy kręgosłupa – zbudowany z 5 kręgów, które zapewniają stabilność kręgosłupa, a także pozwalają przyczepienie wielu mięśni i więzadeł,
- odcinek krzyżowy kręgosłupa – zbudowany z 5 kręgów, które stabilizują miednicę i ruchy związane z kończynami dolnymi,
- odcinek guziczny kręgosłupa, zwany inaczej odcinkiem ogonowym – zbudowany z 4-5 zrośniętych kręgów, które nie pełnią w kręgosłupie żadnych funkcji.
Za najważniejszą funkcję kręgosłupa uznaje się utrzymanie tego ciężaru ciała wraz z zapewnieniem równowagi. Warto także wspomnieć, że amortyzuje on wstrząsy, a także chroni rdzeń kręgowy oraz nerwy rdzeniowe przed uszkodzenie, Niestety, jest też podatny na rozwój wszelkiego rodzaju wad czy schorzeń, do których predysponują przeciążenia, nadwaga, urazy czy procesy starzenia. Może to doprowadzić do rozwoju chorób kręgosłupa. Sporo się o nich mówi, jednak czy znamy nietypowe problemy z kręgosłupem?
Rozpoznanie nietypowych schorzeń kręgosłupa
Mamy świadomość tego, że do najczęstszych chorób kręgosłupa należą dyskopatie czy zespół przeciążeniowo-bólowy. Zmagamy się także z różnymi wadami postawy, które pojawiają się zwłaszcza u osób młodych. Jednak czy wiemy, że istnieją także nietypowe choroby kręgosłupa? Warto tutaj wspomnieć o trzech schorzeniach, o których z pewnością większość z nas nie słyszała. Oto ich charakterystyka!
Choroba Scheuermanna
Pierwszą chorobą kręgosłupa, o której warto wspomnieć, jest choroba Scheuermanna, która według różnych źródeł może wahać się od 0,5% do 8%. O wiele częściej zapadają na nią chłopcy, a ujawnia się między 13. a 18. r.ż., kiedy to kończy się kostnienie kręgosłupa. Choroba Scheuermanna, czyli jałowa martwica kręgosłupa lub kifoza młodzieńcza to choroba, w której dochodzi do wygięcia kręgosłupa w odcinku piersiowym ku tyłowi. Nie jest to kifoza patologiczna, gdyż dotyka wyłącznie dzieci. Podłożem tego procesu jest niedostateczne ukrwienie tkanki kostnej, co skutkuje martwicą i obumieraniem trzonów kręgowych, a także krążków międzykręgowych. Może objawiać się protrakcją barków, problemami z ruchomością kręgosłupa, męczliwością czy zwiększoną lordozą lędźwiową i kifozą piersiową. Leczenie polega na ćwiczeniach wzmacniających oraz rozluźniających.
Choroba Bechterewa
Choroba Bechterewa to inaczej zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, czyli przewlekły stan zapalny kręgosłupa, który rozwija się w odcinku lędźwiowym, szyjnym i piersiowym. Sam przebieg choroby jest powolny i występuje z częstotliwością od 0,3% do 0,5%. Niestety, przyczyny nie są do końca znane, jednak uważa się, że choroba ta ma podłoże genetyczne. Dochodzi tutaj do odkładania się soli wapnia, co skutkuje kostnieniem i stopniowym usztywnieniem ciała. Objawy są dość niespecyficzne, gdyż obejmują głównie ból w klatce piersiowej podczas kaszlu i kichania, a także ból w odcinku szyjnym czy ograniczona ruchomość stawów. Z uwagi na toczący się stan zapalny może pojawić się podwyższona temperatura i brak apetytu. Samo leczenie opiera się na wdrożeniu codziennego programu ćwiczeń, a także leków, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Choroba Potta
Gruźlica to choroba wywołana przez prątki z rodziny Mycobacterium. Najczęściej dotyczy płuc i węzłów chłonnych, jednak można się spotkać także z przypadkami pozapłucnymi, takimi jak np gruźlica kości i stawów. Choroba Potta, czyli gruźlica kręgosłupa, powoduje silny ból kręgosłupa, a także jego sztywność. W toku rozwoju dochodzi do niszczenia krążków międzykręgowych i rozprzestrzeniania się na dalsze kręgi. Ostatecznie może to prowadzić do złamań kręgosłupa, a także ucisku na rdzeń kręgowy i paraliżu dolnej części ciała. W przypadku podejrzenia choroby Potta lekarz może zlecić RTG zajętej okolicy, testy immunologiczne czy RTG płuc, gdyż badania pokazują, że blisko połowa pacjentów z gruźlicą kości ma obecne prątki również w płucach. Samo leczenie opiera się na lekach przeciwprątkowych oraz rozważeniu leczenia operacyjnego, polegającego na oczyszczeniu zajętej partii. Obejmuje to wycięcie zakażonych kości, ewentualnie następcza rekonstrukcja kręgów.
Diagnozowanie nietypowych schorzeń kręgosłupa – do którego lekarza iść?
Ból kręgosłupa to jeden z pierwszych objawów, które mogą nas zaniepokoić. Jednak, do kogo się zgłosić? Diagnozowanie nietypowych schorzeń kręgosłupa przebiega podobnie, jak bardziej powszechnych chorób związanych z tym elementem szkieletu. Na początku udajemy się do lekarza pierwszego kontaktu, który przeprowadzi z nami dokładny wywiad medyczny. Może on sugerować udanie się do specjalisty, takiego jak:
- ortopeda – konsultacja jest konieczna w przypadku występowania bólu kręgosłupa o nieznanym podłożu, w przypadku wad postawy lub przebytych urazów kręgosłupa,
- neurolog – konsultacja jest konieczna, gdy dolegliwościom bólowym towarzyszą objawy związane z działaniem ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego,
- fizjoterpaeura – konsultacja jest opcjonalna i często stanowi uzupełnienie leczenia, gdyż fizjoterapeuci stosują zabiegi, które mogą przynieść pacjentowi ulgę w bólu lub przyspieszyć procesy gojenia.
Obecnie nasz kręgosłup jest narażony na wiele zmian, jakie niesie najczęściej siedzący tryb życia. Zadbajmy zatem nie tylko o regularne wizyty kontrolne u lekarza POZ oraz ortopedy, ale także wiedzę. W końcu to dzięki niej będziemy w stanie wiedzieć, które objawy powinny nas zaniepokoić!