Zastanawiasz się, jakie witaminy naprawdę pomagają na bolące stawy i poprawiają komfort ruchu? Niezależnie od wieku, problemy takie jak „strzelające” kolana czy ból w łokciach i kolanach mogą znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie. W takiej sytuacji naturalnie pojawia się pytanie o to, czy warto sięgnąć po suplementy z witaminami wspierającymi stawy.
Publikacje naukowe dostarczają nam coraz więcej dowodów, rekomendacji i kierunków dalszych badań dotyczących tego, które witaminy na kości i stawy mogą realnie zmniejszać dolegliwości bólowe oraz wspierać regenerację struktur układu ruchu.
Jak niedobór konkretnych witamin może wpływać na kondycję układu kostno-stawowego? Czy suplementacja to skuteczny sposób na bolące stawy?
Bolące stawy – przyczyny
Przyczyn podobnych do siebie problemów – zaburzeń w obrębie układu kostno-stawowego – stwierdza się naprawdę wiele. Pozornie zbliżone do siebie dolegliwości mogą rozwijać się w wyniku różnych mechanizmów zachodzących w układzie kostnym dorosłego człowieka.
Wśród głównych czynników wymienia się nadmierną masę ciała, siedzący tryb życia, urazy przeciążeniowe, zmiany wynikające z wieku, przewlekłe stany zapalne oraz choroby zwyrodnieniowe – m.in. chorobę zwyrodnieniową stawów i reumatoidalne zapalenie stawów – to właśnie na tych jednostkach skupia się wiele publikacji badających wpływ różnych preparatów witaminowych na prawidłowe funkcjonowanie stawów.
W perspektywie profilaktyki chorób stawów warto zwrócić uwagę na wpływ diety na stan układu ruchu. Odpowiednio zbilansowany jadłospis i właściwa (uzasadniona) suplementacja mogą wspierać utrzymanie zdrowych kości oraz prawidłowe funkcjonowanie stawów w każdym wieku.
Metabolizm chrząstki stawowej zależy od właściwej podaży mikroelementów, witamin oraz aminokwasów, które warunkują syntezę kolagenu oraz produkcję kwasu hialuronowego – substancji odpowiadających za elastyczność i amortyzację. Nie bez znaczenia pozostają także niedobory białka, wapnia, witaminy C oraz witaminy D3 – podkreślają to wyniki badań dotyczących dorosłych pacjentów z przewlekłymi dolegliwościami bólowymi.
Jakie witaminy pomogą na bóle stawów?
Jakie witaminy na bolące stawy działają najskuteczniej? Omówienie tego zagadnienia wymaga analizy najnowszych doniesień naukowych, ale i zrozumienia ich wpływu na procesy zachodzące w chrząstce i kościach.
Aby świadomie sięgać po suplementy diety, warto wiedzieć nie tylko to, że „coś pomaga”, ale także „dlaczego” i jakie inne nawyki mogą tę pomoc wzmacniać.
Witamina D3
Witaminę D3 (cholekalcyferol) nie bez powodu większość z nas kojarzy ze zdrowiem układu kostnego. Często słyszymy o zaleceniach związanych z jej suplementacją, właśnie z głównym założeniem wsparcia kondycji kości i stawów – choć jej działanie wykracza poza układ kostny.
Liczne badania potwierdzają, że przyjmowanie preparatów witaminowych z cholekalcyferolem stanowi istotny składnik profilaktyki schorzeń zwyrodnieniowych.
Osoby z bolącymi stawami oraz sztywnością kolan częściej mają niedobory witaminy D3, co wiąże się z wyższym ryzykiem rozwoju zmian zwyrodnieniowych.
- Odpowiednia podaż witaminy D3 a bóle stawów? Tak, udowodniono istotny związek. Analiza czteroletnich obserwacji wykazała, że regularne przyjmowanie minimum 4000 IU witaminy D3 wiązało się z wolniejszym postępem zmian w strukturze stawów, lepszym zachowaniem integralności chrząstki i rzadszym występowaniem bólu przy codziennych czynnościach.
Co istotne, aż 24% osób z zaawansowaną chorobą zwyrodnieniową, kwalifikowanych do operacji, miało zbyt niski poziom witaminy D3 we krwi. Wskazuje się także, że odpowiednie wysycenie organizmu powinno być traktowane priorytetowo u dorosłych pacjentów ze zwiększonym ryzykiem chorób układu ruchu – największą korelację (powiązanie) wykazano w grupie osób starszych.
Witaminy z grupy B
To nie jedna witamina B działa na stawy, lecz cały kompleks. Witaminy klasyfikowane do jednej grupy (B) odpowiadają za szereg procesów metabolicznych w komórkach chrząstki stawowej i kości.
Jakich witamin z grupy B nie może zabraknąć w diecie na bolące stawy?
- Witaminy B1 (tiaminy) – wyniki badań wskazują, że w przebiegu osteoartrozy dochodzi do spadku jej stężenia w płynie stawowym. Suplementacja i uzupełnienie diety o jej źródła prowadziły do zmniejszenia objawów bólowych i ograniczenia produkcji prozapalnych cytokin przez makrofagi, które są jednym z głównych „generatorów” procesów zapalnych w obrębie chorego stawu.
- Witaminy B12 (kobalaminy) – jej deficyt prowadzi do zaburzeń przewodnictwa nerwowego, przewlekłego zmęczenia oraz nasilenia dolegliwości bólowych w obrębie stawów i mięśni. Jej niedobór często diagnozuje się u osób z przewlekłymi schorzeniami przewodu pokarmowego, zaburzeniami wchłaniania, a także u pacjentów stosujących diety eliminacyjne.
- Witaminy B6 (pirydoksyny) – wpływa na metabolizm białek, a jej deficyt sprzyja przewlekłemu zmęczeniu oraz dolegliwościom ze strony mięśni i stawów; suplementacja wysokimi dawkami prowadzi do spadku stężenia prozapalnych cytokin i korzystnie wpływa na przebieg reumatoidalnego zapalenia stawów i innych chorób związanych z przewlekłym bólem.
Dane kliniczne wskazują, że włączenie kompleksu witamin z grupy B podczas leczenia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, skutkuje wyraźniejszym złagodzeniem dyskomfortu związanego z bolącymi kolanami i sztywnymi stawami niż zastosowanie samych leków przeciwbólowych. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule: https://www.halodoctor.pl/news/witaminy-na-stawy-jakich-witamin-brakuje-gdy-bola-stawy.
Witamina C
Witamina C na stawy pojawia się w kontekście suplementacji niemal tak często, jak hasła „witaminy na bóle mięśni i stawów” czy „co pomaga na stawy”. Odpowiednia podaż kwasu askorbinowego wpływa na produkcję kolagenu, białka będącego głównym budulcem chrząstki stawowej.
- Badania potwierdziły, że niedobór witaminy C przyspiesza degenerację i zaburza prawidłową odbudowę chrząstki stawowej, natomiast regularna suplementacja zmniejsza ryzyko powstawania ubytków i utrzymuje elastyczność tkanki.
- Analiza dużej grupy dorosłych pacjentów wykazała, że osoby spożywające codziennie co najmniej 120-200 mg witaminy C rzadziej doświadczały progresji zmian zwyrodnieniowych i dolegliwości bólowych ze strony stawów kolanowych, w porównaniu do osób z niedoborem tego składnika.
Co ciekawe, badania prowadzone z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego dowiodły, że wyższy poziom witaminy C w diecie wiąże się z lepszą jakością chrząstki i mniejszą liczbą zmian strukturalnych w stawach, niezależnie od wieku pacjenta. Witamina C na stawy pojawia się także w kontekście suplementów diety rekomendowanych w profilaktyce i wsparciu terapii chorób zwyrodnieniowych – w tym w formie preparatów złożonych. Więcej na ten temat można przeczytać we wpisie: Witamina C – kwas askorbinowy – właściwości, dawkowanie.
Witamina E
Witamina E na stawy bywa doceniana szczególnie za swoje działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Jej właściwości wzmacniają stawy i chronią chrząstkę przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki.
W badaniach klinicznych u osób ze zdiagnozowanymi chorobami stawów oraz z przewlekłymi dolegliwościami bólowymi wykazano, że suplementacja witaminy E (dawka 400-600 mg na dobę) może przynieść poprawę zarówno w zakresie liczby obrzękniętych i bolesnych stawów, jak i wskaźników laboratoryjnych związanych ze stanem zapalnym. Warto jednak zaznaczyć, że takie ilości przekraczają maksymalne dopuszczalne dawki w suplementach diety i powinny być stosowane wyłącznie pod kontrolą lekarza.
Co jeszcze można suplementować na bolące stawy?
Co pomaga na stawy?
- Nie sposób nie wspomnieć o witaminie K, która odpowiada za prawidłową mineralizację kości i przebudowę chrząstki, a także chroni przed demineralizacją u osób starszych.
Wsparciem zbilansowanej diety mogą być też wieloskładnikowe suplementy z kolagenem, kwasem hialuronowym, glukozaminą, chondroityną i MSM (siarką organiczną). Dobrej jakości preparaty znajdziesz w ofercie marki formeds.
Oprócz witamin na stawy, w codziennej diecie i suplementacji powinny znaleźć się składniki mineralne – wapń (istotny dla zdrowia kości i ochrony przed osteoporozą), magnez (wpływa na napięcie mięśniowe i regenerację tkanek), a także cynk i miedź (potrzebne do prawidłowej syntezy kolagenu i utrzymania elastyczności tkanki łącznej).
Naturalne źródła witamin dla stawów – jaką dietę stosować?
Najlepsza dieta na bolące stawy to taka, która jest zbilansowana względem potrzeb pacjenta – jadłospis powinien dostarczać odpowiednich ilości kalorii, makroskładników, witamin i składników mineralnych.
W chorobach stawów najczęściej rekomendowanym modelem pozostaje dieta przeciwzapalna. Jej zasady opierają się na ogólnych zaleceniach zdrowego żywienia, jednak przy doborze konkretnych produktów zwraca się uwagę na kilka kwestii:
- niski indeks glikemiczny produktów zbożowych;
- wysoką zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3;
- większą ilość białka roślinnego niż zwierzęcego;
- obecność naturalnych źródeł antyoksydantów – zwłaszcza warzyw i owoców jagodowych
- odpowiednią podaż wapnia, najlepiej z dobrze przyswajalnych źródeł, takich jak fermentowane produkty mleczne (np. jogurt, kefir) lub roślinne napoje wzbogacane w wapń;
- uwzględnienie produktów bogatych w witaminę D3, takich jak tłuste ryby, jaja czy olej rybi (tran)
Bibliografia
- Shen, S., Liang, Y., Zhao, Y., Hu, Z., Huang, Y., Wu, Y., … & Xiao, P. (2024). Dietary supplementation of vitamin B1 prevents the pathogenesis of osteoarthritis. Proceedings of the National Academy of Sciences, 121(30), e2408160121.
- Kou, H., Qing, Z., Guo, H., Zhang, R., & Ma, J. (2023). Effect of vitamin E supplementation in rheumatoid arthritis: a systematic review and meta-analysis. European journal of clinical nutrition, 77(2), 166-172.
- Huang, S. C., Wei, J. C., Wu, D. J., & Huang, Y. C. (2010). Vitamin B6 supplementation improves pro-inflammatory responses in patients with rheumatoid arthritis. European journal of clinical nutrition, 64(9), 1007-1013.
- Joseph, G. B., McCulloch, C. E., Nevitt, M. C., Neumann, J., Lynch, J. A., Lane, N. E., & Link, T. M. (2020). Associations between vitamins C and D intake and cartilage composition and knee joint morphology over 4 years: data from the Osteoarthritis Initiative. Arthritis care & research, 72(9), 1239-1247.
- Nguyen, Y., Sigaux, J., Letarouilly, J. G., Sanchez, P., Czernichow, S., Flipo, R. M., … & Daïen, C. (2020). Efficacy of oral vitamin supplementation in inflammatory rheumatic disorders: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Nutrients, 13(1), 107.
- Kaur, J., Rani, S., Gulia, A., Bhutani, G., Kumar, S., & Narwat, A. (2021). Role of Vitamin B complex as an add-on therapy to diclofenac in patients with primary osteoarthritis of the knee. Journal of Pharmacology and Pharmacotherapeutics, 12(2), 68-72.
- Ruan, J., Gong, X., Kong, J., Wang, H., Zheng, X., & Chen, T. (2015). Effect of B vitamin (folate, B6, and B12) supplementation on osteoporotic fracture and bone turnover markers: a meta-analysis. Medical science monitor: international medical journal of experimental and clinical research, 21, 875.
- Wang, Y., Prentice, L. F., Vitetta, L., Wluka, A. E., & Cicuttini, F. M. (2004). The effect of nutritional supplements on osteoarthritis. Alternative Medicine Review, 9(3), 275-296.
- Petre, L., & Popescu-Spineni, D. (2023). Dietary supplements for joint disorders from a lifestyle medicine perspective. Lifestyle Med. Res. Rev, 1, 69-76.
- Dunlap, B., Patterson, G. T., Kumar, S., Vyavahare, S., Mishra, S., Isales, C., & Fulzele, S. (2021). Vitamin C supplementation for the treatment of osteoarthritis: perspectives on the past, present, and future. Therapeutic Advances in Chronic Disease, 12, 20406223211047026.
Artykuł sponsorowany