Bolące plecy to bardzo powszechny problem u współczesnego człowieka. To schorzenie dotyka już niemal każdego bez względu na wiek czy wykonywaną pracę. Statystycznie przyjmuje się, że aż 75% społeczeństwa cierpi na bóle różnych odcinków kręgosłupa. Dolegliwości bólowe kręgosłupa stają się chorobą cywilizacyjną tak jak nadciśnienie tętnicze, hashimoto czy cukrzyca. Schorzenia związane z tą częścią ciała wynikają najczęściej z niewystarczającej ilości ruchu oraz nieprawidłowej postawy ciała – zazwyczaj podczas używania telefonu (głowa pochylona w dół) lub w trakcie pracy przy komputerze. Jako że sam kręgosłup jest dosyć dużym fragmentem ciała człowieka (dzieli się aż na 5 odcinków) to nie sposób zwięźle opisać charakterystykę bólu w każdej jego części. Dlatego dzisiaj skupimy się na dolegliwościach mających miejsce w okolicy łopatek – określimy ich przyczyny, a także poznamy skuteczne metody łagodzenia.
Ból w okolicy łopatek – kto jest najbardziej narażony?
Problemy z kręgosłupem mogą dotknąć każdego, jednak są osoby, które z różnych względów są bardziej narażone na tego typu schorzenia. Dotyczy to przede wszystkim konkretnych branż – są to m.in. pracownicy biurowi. Długotrwałe siedzenie przy biurku przed komputerem w jednej pozycji, zwłaszcza przy niewłaściwej postawie, prowadzi do napięcia mięśniowego i bólu w okolicach łopatek. Często brak ergonomicznych mebli oraz niewłaściwe ułożenie monitora i klawiatury dodatkowo pogłębiają problem. Problemy te mogą obejmować zarówno ból mięśniowy, jak i stres związany z długotrwałym siedzeniem. Podobnie zawodowi kierowcy, którzy często siedzą przez wiele godzin dziennie, mogą doświadczać bólu pleców z powodu długotrwałego siedzenia w jednej pozycji. Inną narażoną grupą są osoby, które pracują głównie w pozycji stojącej, a także te, które dużo chodzą w swojej pracy. Są to m.in. pielęgniarki (a ich dyżury nieraz trwają po 12 godzin) czy pracownicy branż usługowych (np. sprzedawcy), którzy długie godziny spędzają w tzw. wymuszonej pozycji – może to prowadzić do zmęczenia mięśni i przeciążenia, skutkującego bólem w okolicach łopatek. Podobnie, pracownicy fizyczni, którzy często podnoszą ciężary i przyjmują nieergonomiczne pozycje, są narażeni na bóle pleców. Niewłaściwe techniki podnoszenia oraz długotrwałe utrzymywanie nieprawidłowej postawy mogą prowadzić do uszkodzeń mięśni i kręgosłupa, objawiających się bólem w rejonie łopatek. Oprócz osób, które wykonują konkretne zawody, na tę dolegliwość narażeni są również sportowcy, zwłaszcza Ci, którzy uprawiają dyscypliny wymagające dużej siły ramion i górnej części ciała, takie jak podnoszenie ciężarów czy sporty kontaktowe, są narażeni na bóle w okolicach łopatek z powodu intensywnych treningów i kontuzji. Upadki oraz nadmierne obciążenie mięśni mogą prowadzić do urazów mięśniowych, stawowych oraz więzadłowych, które objawiają się bólem w tej okolicy. Kontuzje te mogą obejmować naciągnięcia mięśni, uszkodzenia ścięgien oraz zapalenia stawów. Osoby, które doświadczyły urazów w wyniku upadków, wypadków lub innych kontuzji, również mogą zmagać się z bólem w okolicach łopatek. Upadki na plecy, barki lub łopatki mogą prowadzić do poważnych urazów mięśniowych, stawowych lub kostnych, które objawiają się bólem w tej okolicy. Nierzadko urazy te są związane z uszkodzeniami tkanek miękkich lub złamaniami, które wymagają długotrwałej rehabilitacji i leczenia.
Przyczyny bólu w okolicach łopatek
Jak się dowiedzieliśmy, jedną z przyczyn bólu w okolicach łopatek może być nieprawidłowa pozycja ciała, na którą są narażone konkretne grupy zawodowe. Istnieje jeszcze jednak szereg innych czynników, które mogą przyczynić się do dolegliwości, związanych z tym konkretnym odcinkiem kręgosłupa. Jednym z nich są oczywiście wszelkiego rodzaju urazy. Napięcia i nadwyrężenia mięśni pleców, szczególnie tych otaczających łopatki, mogą prowadzić do dolegliwości bólowych, które często występują przy nagłych, nieprawidłowych ruchach lub intensywnym wysiłku fizycznym. Ponadto nadmierne obciążenie lub nagłe ruchy mogą powodować mikrourazy ścięgien przyczepionych do łopatek, co również skutkuje bólem. Innym rodzajem urazów są urazy kręgosłupa. Problemy z dyskami międzykręgowymi, takie jak wypadnięcie dysku, mogą wywołać ból promieniujący w okolice łopatek, szczególnie gdy dysk uciska korzenie nerwowe. Nagłe skręty lub dźwignie mogą z kolei powodować ból w okolicach łopatek poprzez wpływ na strukturę kręgosłupa oraz otaczające mięśnie. Zwichnięcie stawu barkowego, który znajduje się blisko łopatki, może prowadzić do bólu oraz ograniczenia ruchomości. Dodatkowo przewlekłe zapalenie stawów, takie jak zapalenie stawów barkowych lub stawów międzyłopatkowych, może również powodować dolegliwości bólowe. Przyczyną bólu łopatek może być również nieodpowiedni materac. Jeśli materac jest zbyt twardy lub zbyt miękki, może nie zapewniać odpowiedniego wsparcia dla kręgosłupa i ciała podczas snu. W rezultacie, nieprawidłowe ułożenie ciała może prowadzić do napięć mięśniowych, bólu oraz sztywności w okolicach łopatek i innych częściach ciała. Materac, który jest zbyt twardy, może wywierać nadmierny nacisk na punkty kontaktowe, takie jak łopatki, z kolei podłoże zbyt miękkie może nie dostarczać odpowiedniego wsparcia dla kręgosłupa. Istotnym, choć rzadko wspominanym czynnikiem jest przewlekły stres. Stres często powoduje zwiększone napięcie mięśniowe w górnej części pleców, ramionach i szyi, co wynika z ciągłego napięcia emocjonalnego. To przewlekłe napięcie może prowadzić do bólu w okolicach łopatek, ponieważ mięśnie te są nadmiernie obciążone. Może również powodować powstawanie punktów spustowych, które wywołują dodatkowy ból. Istnieją jeszcze, tzw. czynniki psychosomatyczne odnoszą się do sytuacji, w których emocjonalne lub psychiczne napięcie przejawia się w postaci fizycznych objawów. W kontekście bólu w okolicach łopatek, lęk i stres mogą prowadzić do objawów fizycznych, takich jak ból mięśniowy.
Ból w okolicach łopatek – schorzenia związane z kręgosłupem i inne problemy zdrowotne
Ból łopatek może być również objawem poważnych schorzeń kręgosłupa. Często jest to choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa. Jest to zużycie się struktur tworzących wszystkie części składowe kręgosłupa. Typowe dla tego schorzenia jest to, że dolegliwości są najbardziej nasilone podczas pierwszych ruchów po okresie bezruchu, a następnie stopniowo zmniejszają się podczas kolejnych ruchów. Inną chorobą jest zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Mimo iż najbardziej charakterystycznym miejscem dolegliwości bólowych jest tu odcinek krzyżowy kręgosłupa, to ból może objąć całą długość kręgosłupa – również odcinek piersiowy między łopatkami. Ból w przebiegu tej choroby niestety nie znika, gdy ciało znajduje się w spoczynku – zmniejsza stopniowo w ciągu dnia pod wpływem aktywności fizycznej. Równie częstym schorzeniem, którego objawem może być ból łopatek jest dyskopatia, czyli forma zniekształcenia krążków kręgosłupa. Uszkodzenie krążka międzykręgowego w odcinku szyjnym lub piersiowym kręgosłupa może prowadzić do bólu promieniującego do okolic łopatek. Ból ten może być ostry, tępy lub pulsujący i może być obecny przez dłuższy czas. Nierzadko prowadzi ona też do powszechnie znanej dolegliwości w postaci rwy, co dzieje się na skutek uciskania przepukliny na rdzeń kręgowy i znajdujące się tam nerwy. Istnieją również choroby, które nie dotyczą kręgosłupa, a jednak mogą objawiać się bólem w okolicach łopatek. Są to przede wszystkim wszelkie choroby serca, nowotwory, a także dolegliwości związane z tarczycą oraz nerkami. Choroba refluksowa przełyku, choć znana przede wszystkim z wywoływania zgagi, może również powodować ból w klatce piersiowej, który promieniuje między łopatkami. Może to być również kolka żółciowa, spowodowana kamicą pęcherzyka żółciowego. Charakteryzuje się bólem głównie w okolicy podżebrowej po prawej stronie brzucha, a ten promieniuje pod prawą łopatkę i towarzyszą mu nudności oraz wymioty. Niekiedy zdarza się również tak, że ból w tym konkretnym odcinku kręgosłupa jest objawem poważnego stanu medycznego, jakim jest zawał mięśnia sercowego. Jego najbardziej charakterystycznym objawem jest uciskający ból z przodu klatki piersiowej, ale dolegliwości mogą się udzielać w kierunku łopatek i kręgosłupa. Odpowiednią diagnozę powinien jednak przeprowadzić lekarz – pamiętaj, że wszystkie wyżej wymienione schorzenia stanowią zagrożenia dla twojego zdrowia!
Metody łagodzenia bólu w okolicy łopatek
O ile wykluczyliśmy, że przyczyną naszych dolegliwości nie jest żadne poważne schorzenie, które należy leczyć w szpitalu pod okiem specjalisty możemy spróbować złagodzić ból domowymi sposobami. Przede wszystkim musimy zlokalizować przyczynę – o tym pisaliśmy wcześniej. Gdy ból łopatek pojawia się ze względu na nasz tryb życia, warto wprowadzić zmiany, do których będziemy się codziennie stosować. Przede wszystkim powinniśmy zażywać więcej ruchu. Odpowiednie będą spacery oraz rozciąganie się lub uprawianie jogi. Podczas pracy należy co jakiś czas zmieniać pozycję – jeśli pracujemy przy biurku, warto co godzinę wstać, wykonać parę skłonów czy obrotów głową – aby kręgosłup nie zesztywniał. To samo zaleca się, jeśli nasza praca wymaga ciągłego stania lub chodzenia, poza oczywiście wstaniem – tutaj należy raczej usiąść na parę minut, a nawet się położyć. Innymi sposobami, właściwymi, szczególnie kiedy przyczyną bólu jest uraz, są preparaty do stosowania miejscowego, taki jak żel lub maść na ból pleców, które zawierają substancje o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Do najczęściej stosowanych substancji czynnych należą niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak diklofenak czy naproksen. Kiedy podejrzewamy, że ból w łopatkach to objaw psychosomatyczny warto zapoznać się z technikami relaksacyjnymi, takimi jak medytacja, skanowanie ciała czy ciepła kąpiel (nie tylko nas relaksuje, ale także rozluźniają się pospinane mięśnie). Warto jednak pamiętać, że kiedy nerwy i niepokój zaczynają objawiać się fizycznymi dolegliwościami powinniśmy udać się do psychologa, który poprowadzi z nami terapię lub do psychiatry, który dobierze nam odpowiednie leki. Przy bólu pleców niezwykle istotne jest posiadanie dobrego materaca – kiedy nasze łóżko jest niewygodne to niezależnie od wdrożonego leczenia i tak będziemy się mierzyć z dolegliwościami bólowymi. Odpowiedni materac zapewnia właściwe wsparcie dla kręgosłupa, co jest istotne dla utrzymania jego naturalnej krzywizny. Niewłaściwy materac może prowadzić do nieprawidłowej postawy podczas snu, co zwiększa ryzyko bólu i sztywności mięśni. Materac powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb, takich jak twardość i rodzaj, aby skutecznie redukować punkty nacisku oraz zapewniać komfort. Dobrze dobrany materac zmniejsza ryzyko bólów mięśniowo-stawowych i poprawia jakość snu, co jest niezbędne dla regeneracji organizmu i zdrowia pleców. Jego regularna wymiana oraz jego odpowiednia pielęgnacja również przyczyniają się do długotrwałego komfortu i zdrowia kręgosłupa. Z bólem łopatek warto również wybrać się do fizjoteraupety, który odpowiednimi ćwiczeniami i masażem może zmniejszyć dolegliwości bólowe.
Ból kręgosłupa to problem, z którym mierzy się coraz więcej osób. Szczególnie częstą dolegliwością jest ból łopatek, na który narażone są przede wszystkim osoby pracujące w pozycji wymuszonej czy sportowcy. Przyczynami mogą być wszelkiego rodzaju urazy fizyczne, poważne schorzenia takie jak przewlekłe zapalenie stawów czy uszkodzenie krążka międzykręgowego, czy przewlekły stres. W łagodzeniu bólu łopatek istotne pomocne mogą być aktywność fizyczna, maści czy wymiana materaca. Warto pamiętać, że jeśli podejrzewamy, że za bólem w okolicach łopatek kryje się choroba, powinniśmy udać się do lekarza!