Nadmierne wydzielanie potu może być uogólnione lub dotyczyć wybranych partii ciała (zlokalizowane), a także pojawiać się jako reakcja emocjonalna, dotyczy wtedy głównie dłoni, stóp i pach. W każdym z tych przypadków intensywnemu poceniu towarzyszy uczucie dyskomfortu, a w skrajnych przypadkach uniemożliwia wykonywanie niektórych zawodów, np. fizjoterapeuty.
Hiperhydroza (inna nazwa nadmiernego pocenia się) pojawia się zwykle w dzieciństwie lub okresie dojrzewania. Najczęściej dotyczy pach, stóp i dłoni, ale może wystąpić w każdym miejscu na ciele. Istotne znaczenie ma wnikliwa diagnostyka problemu, gdyż nadmierne wydzielanie potu może być objawem innej choroby. W pierwszej kolejności należy wykluczyć choroby endokrynologiczne, takie jak cukrzyca, nadczynność tarczycy, fizjologiczne lub przedwczesne przekwitanie. Również choroby neurologiczne, jak choroba Parkinsona, czy uszkodzenia nerwów mogą wywołać ten nieprzyjemny objaw. Zdarza się, że nadmierne pocenie występuje jedynie w nocy. Pacjenci skarżą się, że budzą się zlani potem. Obiektywnie pocenie nocne jest nadmierne, jeżeli wymaga zmiany piżamy przy normalnej temperaturze otoczenia. Przyczyną może być infekcja, np. prątkiem gruźlicy, albo zakażenie wirusem HIV. Również niektóre nowotwory dają w swym przebiegu ten objaw, należy tu wymienić guz chromochłonny oraz chłoniaki. Pacjenci z obturacyjnym bezdechem podczas snu również doświadczają nadmiernego pocenia w nocy. U niektórych dorosłych występuje tzw. pocenie smakowe, obejmujące czoło, nos lub kark, pojawiające się po spożyciu mocno przyprawionych potraw.
Leczenie nadmiernego pocenia jest objawowe. Polega na stosowaniu preparatów z chlorkiem glinu zatykających ujścia gruczołów potowych. Iniekcje z toksyny botulinowej mają dużo większą skuteczność, jednak są kosztowne i muszą być powtarzane co kilka miesięcy. Największa skuteczność dotyczy okolicy pach. Dłonie są gęsto unerwione, przez co bolesność zabiegu jest często nie do zaakceptowania przez pacjenta. Jonoforeza wodna jest bardzo skuteczną metodą w odniesieniu do rąk i stóp. Istnieją leki doustne zmniejszające pocenie, jednak są one stosowane wyjątkowo rzadko ze względu na działania niepożądane.
Jeśli zostały wykluczone stany mogące być przyczyną nadmiernego pocenia, możemy starać się przywyknąć do problemu i łagodzić objawy przy pomocy opisanych wyżej metod. Nieco trudniejsze zadanie mają osoby cierpiące na pocenie nocne. Dyskomfort dotyczy nie tylko ich samych, ale i partnera. Z tego powodu zakup materaca powinien być przemyślany pod kątem właściwości materiałów, z jakich jest wykonany. Niekorzystnym wyborem może okazać się materac z pianki termoelastycznej. Pod wpływem ciepła dopasowuje się ona do kształtu ciała, co zapewnia wysoki komfort, ale poprzez takie otulenie może prowadzić do przegrzewania i wzmagać potliwość, szczególnie w lecie. Właściwym wyborem będzie z pewnością materac z pianki wysokoelastycznej posiadający odpowiednie nacięcia. Zapewnia to jego przewiewność i chroni przed kumulowaniem wilgoci. Dodatkowo pianka ta nie pozwala na zapadanie się, przez co nie dogrzewa nas dodatkowo. Z założenia odpowiednie będą również materace sprężynowe, gdyż wentylacja ich wnętrza jest bardzo dobra. Warto kierować się zasadą, że im więcej sprężyn, tym lepsze podparcie dla kręgosłupa. Jeśli chodzi o tworzywo wykorzystane do produkcji poszczególnych elementów materaca, to najlepszymi właściwościami cechuje się lateks. Nie przepuszcza on wilgoci w głąb, jest hipoalergiczny oraz przeciwgrzybiczy. Docenią go zwłaszcza osoby cierpiące na różnego typu alergie. Istotnym aspektem jest utrzymywanie higieny w łóżku. Dużym ułatwieniem jest zastosowanie dodatkowego, cienkiego pokrowca, który chroni materac przed wnikaniem wilgoci, a jednocześnie oddycha razem ze skórą. Małe rozmiary powodują, że może być prany w pralce tak często, jak prześcieradło. Warto zwrócić tu szczególną uwagę na materace, w których w procesie produkcji użyto hipoalergicznych klejów na bazie wody. Materacami rekomendowanymi przez nas są takie modele jak Makarena, Flamenco, Electro, Lambada czy Dance renomowanej firmy Hilding Anders.
Problem pocenia jest znany w medycynie od wieków. Dawniej nie potrafiono sobie z nim radzić tak skutecznie jak dziś. Niestety nadal nie jest możliwe wyleczenie nadmiernego pocenia, jednak ciągły rozwój medycyny pozwala nam patrzeć optymistycznie w przyszłość.
Lek. med. Ilona Wróblewska-Oniśk