Jedne stawonogi kategoryzujemy jako pożyteczne, a inne stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. Do tej drugiej kategorii zaliczamy m.in. właśnie kleszcze, pajęczaki, będące roztoczami, nieprzekraczającymi 3 cm długości.
Kleszcze występują w środowiskach ciepłych i wilgotnych, do których należy w zasadzie większość terenów bogatych w roślinność, jak chociażby pola, łąki, lasy czy parki miejskie. Są to pasożyty zwierząt, w tym także ludzi, do których się przytwierdzają. Żywią się krwią swoich żywicieli, którą mogą pobierać nawet przez 2 tygodnie, z dnia na dzień powiększając swoje rozmiary. Z tego względu często o ukąszeniu przez kleszcza zdajemy sobie sprawę dopiero wtedy, gdy zwierzę w znacznym stopniu opije się już naszą krwią i urośnie. Pasożyty te są w stanie przetrwać nawet chłodne jesienne miesiące, dopóki temperatura nie spadnie poniżej 5ºC. Najbardziej aktywne są późną wiosną oraz latem, podczas najcieplejszych pór roku, jednak zmiany klimatyczne, a przede wszystkim globalne ocieplenie, którego skutki obserwujemy z roku na rok coraz bardziej, powodują, że zimy w naszym kraju nie są już tak mroźne, jak jeszcze kilka lat temu, przez co przyjmuje się, że kleszcze są w stanie przetrwać również tę porę roku.
Ukąszenie przez kleszcza – jak się zachować?
Osoby mieszkające na wsi lub w pobliżu lasów z pewnością znają ukąszone osoby albo same przeżyły nieprzyjemne spotkanie z kleszczem. Jeśli już zdarzy nam się taki „zaszczyt”, należy przede wszystkim zachować spokój. Próba wyjęcia pasożyta w pośpiechu przeważnie kończy się niepowodzeniem i pozostawieniem jego główki w skórze. Jeżeli kleszcz znajduje się w miejscu dostępnym dla naszego wzroku (np. na którejś z rąk), to możemy w łatwy sposób się go pozbyć przy użyciu pęsety. Przeprowadzając zabieg samodzielnie lub z pomocą drugiej osoby należy złapać pęsetą ciało kleszcza, najlepiej jak najbliżej skóry, i wyciągnąć go jednym pociągnięciem, by zminimalizować uszkodzenie kleszcza. Miejsce ukąszenia odkazić. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy się skonsultować z lekarzem. Najlepiej jednak do usuwania kleszcza wykorzystać specjalne przyrządy przeznaczone do tego celu, jak np. lassa. Takie rozwiązanie daje pewność, że kleszcz zostanie wyciągnięty poprawnie, a rana właściwie odkażona. Co najważniejsze, pajęczak może być wówczas poddany badaniom w celu wykluczenia możliwości przenoszenia przez niego chorób.
Choroby przenoszone przez kleszcze.
Borelioza staje się poważnym zagrożeniem dla ludzi z większości obszarów na świecie. Nie każdy z osobników jest jednak nosicielem choroby. Szacuje się, że w Polsce ok. 1/3 tych pasożytów rozprzestrzenia boreliozę. Jednak kleszcze przenoszą także kilkanaście innych chorób, a najpopularniejsze z nich przedstawione są poniżej:
- borelioza: choroba wywoływana przez bakterie – krętki Borrelia burgdorferi. W Polsce co roku zapada na nią ok. 20 tys. osób. Do głównych objawów należą: rumień, powiększaniem się węzłów chłonnych, bóle stawów, głowy, nudności,
- kleszczowe zapalenie mózgu: wirusowe zakażenie powodujące zapalenie opon mózgowych i ogólne uszkodzenie układu nerwowego. Zakazić się można również poprzez zjedzenie niedogotowanych produktów odzwierzęcych, wcześniej zakażonych wirusem. Objawy: mylące, typowe dla grypy – gorączka, bóle mięśni i kaszel. W późniejszym etapie choroby, jeżeli nie zostanie ona rozpoznana, pojawiają się silne bóle głowy i stany padaczkowe,
- tularemia: choroba bakteryjna, przenoszona również przez komary i bąki. Objawy: obrzęk w okolicach węzłów chłonnych, ból gardła, zapalenie płuc,
- dur powrotny: choroba spowodowana atakiem bakterii Borrelia recurrentis, przenoszona także przez wszy. Objawy: gorączka, dreszcze, krwawienie z nosa, nudności.
Oprócz powszechnych chorób, kleszcze mogą wywoływać również rozmaite reakcje alergiczne, związane z kontaktem enzymów obecnych w ich ślinie.
Badania w kierunku wykrycia boreliozy
Jeśli zauważymy na swoim ciele rumień wędrujący, jest duże prawdopodobieństwo, że mamy boreliozę, ale nie zawsze musi on występować. W celu jej wykluczenia, po kontakcie z kleszczem powinniśmy zrobić badania krwi pod kątem przeciwciał powstałych w czasie pierwszego kontaktu z antygenem, jakim są bakterie wywołujące boreliozę. Są to badania wykrywające IgM i IgG, które następnie potwierdza się kolejnymi badaniami – testami ELISA i kontrolnym Westernblot, bazującym już na konkretnym typie bakterii. W przypadku trudności diagnostycznych można zastosować specjalistyczne badanie LTT w celu stwierdzenia czy mamy do czynienia z aktywną infekcją. W celu uniknięcia nieprzyjemności związanych z atakiem kleszcza pamiętaj, by przed każdą wizytą w lesie, górach czy na polu, stosować długą, w pełni zakrywającą skórę odzież ochronną oraz produkty aromatyczne w sprayu do odstraszania potencjalnych pasożytów.
Artykuł sponsorowany