Zwolnienie lekarskie (L4 online) to okres, w którym pacjent powinien skupić się na rekonwalescencji. Jednak rozwój pracy zdalnej sprawił, że wielu zastanawia się, czy można łączyć ją z przebywaniem na L4. W tym artykule postaramy się rozwiać wszelkie wątpliwości dotyczące pracy zdalnej podczas zwolnienia lekarskiego. Omówimy obowiązujące przepisy oraz potencjalne konsekwencje zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy.
Czy L4 pozwala na pracę zdalną?
Zasadniczo L4 uniemożliwia wykonywanie jakiejkolwiek pracy, niezależnie od jej formy – czy to w biurze, w terenie, czy zdalnie. Czas zwolnienia lekarskiego powinien być przeznaczony na powrót do zdrowia, a praca, nawet wykonywana z domu, może utrudniać ten proces. Prawo jasno precyzuje, że wykonywanie pracy zarobkowej podczas trwania L4 jest niezgodne z przepisami i może skutkować poważnymi konsekwencjami, w tym utratą prawa do zasiłku chorobowego. Nie ma znaczenia, czy praca jest wykonywana w biurze czy w formie zdalnej – zasady są takie same. Oprócz tego wspomniana praca zarobkowa nie odnosi się jedynie do obowiązków pracowniczych, ale innych działań, np. związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej lub pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. zlecenie / o dzieło).
Wiążący dla tematyki związanej z wykonywaniem pracy zarobkowej podczas L4 jest art.17 ust.1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. brzmi on następująco:
“Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z jego celem traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.”
Jakie są przepisy dotyczące pracy podczas L4?
Kwestię pracy podczas L4 regulują zarówno Kodeks pracy, jak i ustawa zasiłkowa (m.in. art. 17). Kodeks pracy jednoznacznie stanowi, że L4 ma chronić zdrowie pracownika, który w tym czasie nie może wykonywać swoich obowiązków. Dodatkowo, Kodeks reguluje kwestię wynagrodzenia za czas choroby (art. 92). Ustawa zasiłkowa z kolei precyzuje, że pracownik podejmujący pracę zarobkową podczas L4 traci prawo do zasiłku.
Rozporządzenie dotyczące pracy zdalnej nie zmienia tej zasady – praca zdalna, choć z pozoru mniej obciążająca fizycznie, jest wciąż formą wykonywania obowiązków zawodowych, a co za tym idzie, jest zakazana podczas trwania zwolnienia lekarskiego. To samo tyczy się sytuacji, gdy na zwolnieniu przebywa kobieta w ciąży, która nie może być po prostu oddelegowana do pracy z domu, mimo tego, że przebywa na zwolnieniu oraz rodzica, który zdecydował się na wzięcie L4 na dziecko z powodu choroby.
Czy pracodawca może nakazać pracę zdalną podczas L4?
Pracodawca nie ma prawa wymagać od pracownika, aby ten wykonywał pracę zdalną w trakcie trwania zwolnienia lekarskiego. Zwolnienie L4 jest prawnie chronione, a pracodawca, który zmusza pracownika do pracy (zarówno stacjonarnej, jak i zdalnej), łamie prawo. Może to skutkować sankcjami finansowymi dla pracodawcy, a także koniecznością wypłaty odszkodowania pracownikowi.
Jeśli rodzaj pracy na to pozwala, pracodawca może jedynie zasugerować pracownikowi, by ten po zakończeniu zwolnienia lekarskiego rozważył pracę z domu. W żadnym wypadku nie może jednak wymusić takiej decyzji podczas L4.
Kiedy praca zdalna na L4 jest dozwolona?
Praca zdalna podczas L4 nie jest dozwolona. Wyjątkiem od tej zasady może być sytuacja, w której pracownik uzgodni z lekarzem wcześniejsze zakończenie zwolnienia lekarskiego, jeśli stan zdrowia uległ poprawie. W takim przypadku należy powiadomić pracodawcę oraz ZUS o chęci powrotu do pracy przed upływem terminu zwolnienia. Co ważne, takie zakończenie L4 musi być formalnie zatwierdzone przez lekarza prowadzącego.
Należy również zaznaczyć, że pracownik, który samodzielnie zdecyduje się przerwać zwolnienie lekarskie i wrócić do pracy, naraża się na utratę prawa do zasiłku chorobowego oraz świadczeń z tym związanych.
Czym ryzykuje pracownik zdalny, wykonując swoje obowiązki podczas korzystania z L4?
Wykonywanie pracy zdalnej na L4, choćby na własną rękę, wiąże się z ryzykiem poważnych konsekwencji. Jeśli ZUS przeprowadzi kontrolę i stwierdzi, że pracownik w czasie zwolnienia lekarskiego wykonuje pracę, może natychmiastowo pozbawić go zasiłku chorobowego za cały okres L4. W przypadku dłuższego zwolnienia pracownik ryzykuje również utratę świadczenia rehabilitacyjnego.
Przykładami konsekwencji mogą być:
- utrata prawa do zasiłku chorobowego – pracownik, który podejmie pracę podczas L4, natychmiast traci prawo do zasiłku, co może oznaczać konieczność zwrotu świadczeń już otrzymanych i zaprzestaniem wypłaty bieżących środków.
- kary finansowe dla pracodawcy – pracodawca, który wymusi na pracowniku pracę zdalną na L4, naraża się na grzywnę lub konieczność wypłaty rekompensaty pracownikowi;
- kara dyscyplinarna dla pracownika – pracownik przyłapany na pracy zarobkowej w czasie L4 (również w czasie pracy zdalnej) naraża się na zwolnienie dyscyplinarne i rozwiązanie umowy o pracę włącznie.
Pamiętajmy, że zwolnienie lekarskie online to czas na regenerację i powrót do zdrowia. Praca zdalna podczas L4 jest niedozwolona, a próby jej podjęcia mogą mieć poważne konsekwencje – zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Niezależnie od formy zatrudnienia, każdy musi przestrzegać zasad L4. Jeśli stan zdrowia ulegnie poprawie, możliwe jest wcześniejsze zakończenie zwolnienia, ale tylko za zgodą lekarza i po dopełnieniu formalności. Konsultację z lekarzem można odbyć bez wychodzenia z domu – przez Internet, co jest dużym ułatwieniem. Taką możliwość oferują platformy telemedyczne, takie jak np. MED24, które pracują w trybie 24/7. Dostępne formy kontaktu z lekarzem: teleporada, chat, videorozmowa.
Artykuł sponsorowany